Bańska Niżna to malownicza wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Szaflary. Znajduje się na Kotlinie Nowotarskiej i północnych obrzeżach Pogórza Gubałowskiego, po wschodniej stronie rzeki Biały Dunajec. Przez wieś przepływają potoki Mały Rogoźnik i Potok za Groniem, dodając jej uroku i naturalnego piękna.

Historyczne Tło i Geograficzne Położenie

W latach 1975–1998 Bańska Niżna należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego. Obecnie przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 47, będąca częścią zakopianki, łącząca Kraków z Zakopanem. To strategiczne położenie sprawia, że wieś jest łatwo dostępna dla turystów i podróżnych.

Bańska Niżna składa się z kilku przysiółków: Topory, Warwasy, Za Potokiem (dawniej Wójciki), Brzyzek (pozostałość po pierwszej osadzie o nazwie Brzeska Mała), Kantorówka, Migle, Brzeg, Hodówka oraz główna część wsi przy ulicy Papieskiej. Wieś zamieszkuje około 1000 mieszkańców, którzy w większości czują się góralami podhalańskimi. W Bańskiej Niżnej pielęgnowane są tradycyjny folklor góralski i gwara podhalańska.

Ogrzewanie Geotermalne – Pionierski Projekt

Bańska Niżna jest pierwszą w Polsce wsią ogrzewaną energią geotermalną. W latach 80. XX wieku prowadzono badania mające na celu wykrycie złóż ropy naftowej, jednak odkryto źródła ciepłej wody. W latach 90. profesor Julian Sokołowski zaproponował projekt ogrzewania sąsiedniego Białego Dunajca, jednak mieszkańcy tej wsi odrzucili ten pomysł. Analogiczną propozycję złożono społeczności Bańskiej Niżnej, która przyjęła ją entuzjastycznie. W 1993 roku podłączono pierwsze 5 domów do ogrzewania geotermalnego, a do 1995 roku system obejmował większość administracyjnego obszaru wsi. W Bańskiej Niżnej znajdują się ujęcia wód termalnych o wyjątkowo wysokiej temperaturze w skali Polski – Bańska PGP-1 o temperaturze 86°C i zasobności 550 m³/h oraz ujęcie Bańska IG-1 o zasobach 120 m³/h i temperaturze 82°C.

Atrakcje Turystyczne w Okolicy

Bańska Niżna i jej okolice oferują wiele atrakcji turystycznych:

• Wyciąg Narciarski w Bańskiej Wyżnej: 200-metrowy wyciąg orczykowy, idealny dla początkujących i średnio zaawansowanych narciarzy. Stok jest oświetlony i posiada ogólnodostępny parking.
• Trasy Rowerowe w Białym Dunajcu: Trasy prowadzące przez Gliczarów Dolny i Górny, o długości około 15 km. Mimo że trasa jest dość trudna, prowadzi przez asfaltową drogę, oferując rozległe panoramy.
• Kościół pw. Miłosierdzia Bożego: Nowoczesny obiekt sakralny w Bańskiej Niżnej, należący do dekanatu Biały Dunajec archidiecezji krakowskiej.
• Stacja Narciarska Czerwienne Budz: Wyciąg o przepustowości 850 osób na godzinę, z szeroką i bezpieczną trasą o długości 620 metrów.
• Gorący Potok i Termy Podhalańskie: Kompleksy basenów termalnych w Szaflarach, oferujące relaks i rozrywkę.

Bańska Niżna to popularna miejscowość wypoczynkowa w województwie małopolskim. Znajduje się na Pogórzu Gubałowskim i znakomicie sprawdza się jako baza wypadowa w urokliwe rejony Tatr i Podhala.

Zabytki i Kultura

W Bańskiej Niżnej znajduje się zabytkowa kuźnia z XVIII wieku, udostępniona turystom do zwiedzania. W środku można zobaczyć oryginalne narzędzia kowalskie, co jest niezwykłą atrakcją dla miłośników historii.

Bańska położona jest również blisko Szaflary blisko term.